خانه ایرانی مهم‌ترین عنصر شکل گیری شهر از مناظر گوناگون قابل بررسی و تأمل است. به طورکلی زندگی خصوصی و اجتماعی به هم پیوسته است و نمی‌توان آنها را از یکدیگر تفکیک و جدا نمود. تاکید بر محیط مسکونی به جای مسکن نیز به همین دلیل است؛ حتی بهترین خانه اگر در محیط نامطلوبی از نظر کالبدی، فرهنگی، و اجتماعی قرار گیرد، قضاوت ارزشی را دگرگون می کند. بسیاری از اهدافی را که یک خانه دنبال می کند مانند امنیت، محرمیت، و مشرفیت را نمی‌توان تنها در خانه جستجو کرد، لذا مطالعه خانه به عنوان جزئی از یک سیستم بزرگتر ضروری است. ارتباط اجتماعی خانواده با دیگر گروه‌های جامعه مانند اقوام، همسایگان و افراد محله در پاسخگویی نیاز به روابط اجتماعی است. در این میان «واحد همسایگی» و پس از آن «محله» که نوعی قلمرو فیزیکی-اجتماعی و فرهنگی است، در پاسخگویی به این نیاز مهم در ساختار کالبدی شهرها جایگاهی مهم دارد. بسیاری از خانواده‌ها نسبت به محله مسکونی، همان احساسی را دارند که به خانه خویش دارند و با ورود به محله، خود را در منظر شهری (هنر یکپارچگی بخشیدن بصری و ساختاری) یک محیط آشنا و خودی می‌بینند و نسبت به واحد همسایگی خود اگر در طراحی شهری لحاظ شده باشد حس تعلق خاطر دارند. در این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی، در ابتدا در مفاهیم واحد همسایگی و محله به عنوان عناصر مهم در ساختار اجتماعی و محیط کالبدی شهر تامل نموده و به دنبال آن، رابطه و نسبت خانه با مفاهیم فوق جستجو می‌شود. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که اگر خانه عرصه‌ای برای زندگی یک خانواده است، می‌توان محله را عرصه‌ای برای زندگی یک خانواده بزرگ فرض نمود. خانواده‌ای که همزیستی مسالمت آمیزشان بر اساس ارزش‌ها و ویژگی‌های مشترک شکل می‌گیرد و نقش و جایگاه هر عضو آن مشخص می‌گردد. فایل کامل این مقاله به صورت رایگان قابل دانلود است.
