ضوابط محیط ساخته شده به دیرینگی تمدن بشر هستند. درطول تاریخ، سیرتحول و تکامل جهانی ضوابط شهری به صورت پراکنده ادامه داشته تا بروز انقلاب صنعتی که نقطه عطفی در موجودیت ضوابط شهری محسوب میشودوآنها رابهصورت همه گیر به عنوان یک ضرورت برای شهر و شهرسازی نهادینه می‌کند. باشروع قرن بیستم وتحت تأثیر حاکمیت برنامه‌ریزی کمیت‌گرای شهرها بدون تصورچندان روشنی از جایگاه کیفیت‌گرای طراحی شهری، بحران برای محیط‌های شهری را در پی داشته و انواع متفاوتی از ضوابط شهری تدوین شده، آزمون شده، شکست خورده، متحول شده وتکامل یافته‌اند؛ تا در انتهای این مسیر در اواخر قرن بیستم، به دنبال درک اهمیت طراحی شهری با هدف ارتقاء کیفیت محیط‌های شهری، رویکردبرنامه‌ریزی شهری طراحی محور به وجود آمد. باشکل‌گیری رویکرد برنامه‌ریزی طراحی محور، ضرورت توجه همزمان و تعاملی به برنامه‌ریزی وطراحی شهری مطرح گردید و اهمیت سازماندهی کالبدی شهر و طراحی فرم ساخته‌شده در راستای ارتقاء کیفیت محیط شهری موردتوجه قرارگرفت ودر نتیجه انواع متکامل ضوابط شهری با هدف تحقق این رویکرد شکل گرفتند. این مقاله با هدف مطالعه و ارزیابی سیر تحول و تکامل ضوابط شهری، ما را به مبدأ و سرچشمه نحوه طراحی و ساخت شهرهایی که امروزدر آن زندگی و کار می‌کنیم، هدایت کرده و این سوال را مطرح می‌کند که متکامل ترین انواع ضوابط شهری چگونه و بر چه مبنایی شکل گرفته و عمل می‌کنند؟ در این راستا با استفاده از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و شیوه مرور متون و اسناد کتابخانه‌ای، روند تحولات ضوابط از شکل‌گیری انواع اولیه در دوران باستان تا انواع جدیدتر آن درقرن بیستم تبیین و ارزیابی می‌شوند ودر نهایت و به عنوان نتیجه نهایی کدهای فرم محور و کدهای طراحی به عنوان متکامل‌ترین انواع ضوابط شهری در راستای تحقق رویکرد برنامه‌ریزی طراحی محور معرفی خواهند شد. فایل کامل این مقاله به صورت رایگان قابل دانلود است.
