به گزارش پایگاه خبری نوین شهرساز به نقل از روابط عمومی سازمان خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران، از گذشته تاکنون، ترمینال جنوب تهران از یکسو به دلیل تردد فشرده جمعیتی و از سوی دیگر تنها مبدا و مقصد بودن این مکان برای بسیاری از مسافران، شاهد بروز بسیاری از معضلات اجتماعی عیان و پنهان بوده است. ساختمانی با بیش از نیم قرن قدمت به رنگ خاکستری که به عنوان بزرگترین پایانه تردد مسافران به کلانشهر تهران محسوب می شود.
در میان شلوغی و ازدحام اتوبوس هایی که مشغول سوار و پیاده کردن مسافران شهرهای گوناگون هستند، کم و بیش متکدیانی با در دست داشتن اسپند یا خوراکی سر راه مسافران قرار می گیرند و به نیت دست فروشی از آنها تکدی‌گری می‌کنند. یا با این بهانه که در راه مانده اند یا فرزند بیمار دارند، از مسافران تقاضای وجه نقد می کنند. در گوشه و کنار این پایانه مسافربری، معتادان متجاهر نیز حضور دارند.
بیشتر کسانی که در پایانه ترمینال جنوب دچار معضلات اجتماعی‌اند یا از شهرستان‌ها برای به دست آوردن شغل به تهران آمده اند یا به دلیل مصرف مواد مخدر از سوی خانواده هایشان طرد شده اند و در همین نقطه گذران زندگی می کنند.
اما این روزها به واسطه راه اندازی پایگاه خدمات اجتماعی به همت سازمان خدمات و مشارکت اجتماعی شهرداری تهران، در این ترمینال مسافربری، ده ها خدمات گوناگون ارائه می شود تا بسیاری از این معضلات اجتماعی در این نقطه که به نوعی دروازه تهران محسوب می شود، برطرف شود.
برای اینکه ببینیم در این پایگاه خدمات اجتماعی تازه تاسیس دقیقا چه می گذرد، به این مکان رفتیم تا گزارش میدانی از حال و هوای این ترمینال مسافربری تهیه کنیم.
معرفی به کاریابی به شکل رایگان
در میان ده ها تعاونی مسافربری و غرفه کسب و کار واقع در ترمینال جنوب، درست در محوطه داخلی این مجموعه، اتاق کوچکی قرار دارد که سر در آن نوشته شده “پایگاه خدمات اجتماعی”. از ظاهرش پیداست که محیط کوچکی است، اما چند دقیقه ای که از دور به آن نگاه می کنیم شاهدیم که افراد گوناگونی به این اتاق کوچک مراجعه می کنند تا از خدمات قابل توجهی که در آن ارائه می شود، بهره مند شوند.
اتاقی با دیوار و درب شیشه ای. دو مددکار خانم این مرکز با لباس های فرم در حال پاسخگویی به دو مراجعه کننده هستند. یکی از مراجعه کنندگان خود را “پ” معرفی می کند. آن طور که می گوید برای پیدا کردن شغل از شهرستان بم به تهران آمده که به دلیل پیدا نکردن شغل مجبور شده است به شهرش بازگردد، اما گویا توان پرداخت کرایه اتوبوس برای بازگشت را ندارد.
چهره سبزه رو، قد بلند و ظاهر ساده ای دارد که تنها با یک کوله پشتی به تهران آمده و اینک می خواهد برود.
“پ” به مددکاران می گوید: “خیلی دنبال کار گشتم. چند وقتی بیکار بودم و هر چه داشتم از پس اندازم خرج کردم، تا اینکه بالاخره یک کار پیدا کردم. چند وقتی گذشت صاحب کارم خیلی اهل حقوق دادن نبود و دوباره بیکار شدم. مجددا دنبال کار گشتم، اما بی فایده بود و اکنون دیگر خسته شده ام. مجبورم بار دیگر به شهرستان بم برگردم که به دلیل نداشتن کرایه اتوبوس به مرکز خدمات اجتماعی پناه آوردم. ”
در این باره مددکار پایگاه اجتماعی ترمینال جنوب تحت پوشش سازمان خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران عنوان می کند: “در این مرکز برای جوانان چنین خدماتی ارائه نمی شود، اما چند راهکار وجود دارد تا مشکلات شان برطرف شود. “
این مددکار خطاب به مرد جوان مددجو می گوید: “نخست اینکه می توانیم شما را به یکی از رستوران ها معرفی کنیم تا هم جای خواب و غذا برایتان فراهم شود و هم اینکه حقوقی پرداخت شود. دومین راهکار این است که برای تهیه بلیط به کمیته امداد معرفی انجام شود. راهکار سوم این است که می توانیم مددجو را به یکی از تعاونی های مسافربری معرفی کنیم که در قبال کار، هزینه کرایه اتوبوس پرداخت نشود. البته چهارمین راهکار نیز این است که بدون پرداخت هیچ هزینه ای، پایگاه خدمات اجتماعی شرایط معرفی مددجو به شرکت های کاریابی فراهم کرده تا فرصت یک کار مناسب برای این افراد مهیا شود. “
به دنبال گمشده ام می گردم
”ش” یکی دیگر از مراجعه کنندگان پایگاه خدماتاجتماعی ترمینال جنوب است. وی از یکی از شهرستان های استان خراسان رضوی به تهران آمده و به دلیل نداشتن جای اسکان به این محیط مراجعه کرده تا یک سرپناه موقت برایش فراهم شود. از وی می پرسیم که برای چه کاری به تهران آمده است؟ “ش” در پاسخ می گوید: “همسرم چند وقتی است که راهی تهران شده و هیچ خبری ازش ندارم. آمده ام تهران که شاید بتوانم پیدایش کنم. “
وی ادامه می دهد: “در گذشته ساکن تهران بودم اما خانواده ام ساکن مشهد هستند. چند سال پیش با همسرم در تهران آشنا شدم و گس از ازدواج راهی مشهد شدیم تا در آنجا زندگی را شروع کنیم، اما معلوم نیست به چه دلیل شوهرم به یک باره تصمیم گرفته به تهران بیاید و دیگر خبری از وی ندارم. بعد از ورود به تهران، به پایگاه خدمات اجتماعی آمدم تا من را در پیدا کردن همسرم کمک کنند. “
بازگشت گمشدگان به خانواده های نگران
ناگهان درب این مجموعه باز می شود و مرد میانسالی با متصدی پایگاه احوال پرسی می کند و می پرسد: “خانواده بچه گمشده پیدا شدند؟ “
یکی از مددکاران در پاسخ می گوید: “خدا را شکر مادر و پدرش آمدند و بچه را تحویل گرفتند. “
خانم قراباغی مددکار پایگاه خدمات اجتماعی ترمینال جنوب در پاسخ به این سوال که چه خدماتی در این مرکز به مددجویان ارائه می شود می گوید: “در این پایگاه از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۸ لغایت ۱۸ و روزهای پنجشنبه از ساعت ۸ لغایت یک بعدازظهر به همراه همکارم خانم نوری در حال ارائه خدماتیم. به طور مثال تعاونی های مسافربری به کودکان بلیط ارائه نمی دهند و این کودکان شناسایی و به پایگاه هدایت می شوند. چرا که براساس قانون کودکان زیر ۱۸ سال امکان تهیه بلیط از تعاونی های مسافربری ندارند؛ به همین منظور وضعیت این افراد پس از معرفی به پایگاه، رصد و از بروز آسیب های اجتماعی برای این کودکان ممانعت به عمل می آید. “
قراباغی خاطرنشان می کند: “بیشترین مددجویان ما در راه ماندگان هستند. افرادی که به تهران آمده اند و به دلایلی مانند نداشتن پول، سرقت مدارک و سایر مشکلاتی از این دست نمی توانند بلیط اتوبوس برای بازگشت به شهرشان را تهیه کنند که در این خصوص با همکاری خیران، خیریه ها و تعاونی های مسافربری امکان تهیه بلیط فراهم می شود. “
نوری دیگر مددکار این پایگاه خدمات اجتماعی در پاسخ به این سوال که در روز چه تعداد مراجعه کننده به این مرکز رفت و آمد دارند، می گوید: “شمار مراجعه کننده گان زیاد است. روزانه حداقل ۲۰ پرونده با موضوعات گوناگون در این پایگاه تشکیل می شود. “
وی ادامه می دهد: “در فصل سرما بی خانمان ها به محوطه ساختمان پایانه ترمینال جنوب مراجعه می کنند که این افراد پس از شناسایی به مددسراها (گرمخانه ها) معرفی می شوند. بانوان آسیب دیده اجتماعی نیز در صورت شناسایی مورد ساماندهی قرار می گیرند که گاها با همکاری خیریه ها، شرایط اشتغال زایی برای این بانوان فراهم می شود. “
نوی همچنین عنوان می‌کند: “معتادانی که به شکل خود معرف به این مرکز مراجعه می کند و تمایل به ترک اعتیاد دارد نیز با هماهنگی های صورت گرفته با برخی از کمپ های ترک اعتیاد، کاملا به شکل رایگان خدمات لازمه ارائه می شود. “
پایگاه‌های اجتماعی توسعه پیدا می کند
پیمان ضیایی معاون حمایت های اجتماعی سازمان خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران می رویم. وی درباره روند ارائه خدمات در پایگاه های اجتماعی دایر در نقاط مختلف کلانشهر تهران از جمله ترمینال های مسافربری می گوید: “در حال حاضر ۲۸ پایگاه خدمات اجتماعی در مناطق ۲۲ گانه شهر تهران و محیط هایی مانند بهشت زهرا(س)، پایانه های مسافربری، سازمان تاکسیرانی وغیره فعالند. “
ضیایی ادامه می دهد: “در نظر داریم تعداد این پایگاه ها تا پایان سال جاری افزایش یابد که بخشی از این پایگاه ها در برخی از نقاط شهر به شکل تخصصی و ویژه راه اندازی خواهند شد. “
معاون حمایت های اجتماعی سازمان خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران می افزاید: “مددکاران فعال در این پایگاه ها فعالیت گسترده ای دارند، به طوری که روزانه هر یک از پایگاه ها افراد با آسیب های اجتماعی متفاوت را خدمات دهی می کنند. ساماندهی جاماندگان، افراد گمشده، کودکان کار و فراری از خانه، افراد در معرض آسیب های اجتماعی، متکدیان و معتادان متجاهر وغیره تنها بخشی از فعالیت های تعریف شده برای پایگاه های اجتماعی است. “
