تخریب بناهای تاریخی حریم تئاتر شهر،
تجاوزی آشکار و نهان از شهرداری تهران
گزارش میدانی پایگاه خبری نوین شهرساز
از تخریب بناهای تاریخی در حریم مصوب تئاتر شهر
به روایت: محمدمهدی کلانتری
ـ مدرس دانشگاه و دبیر پویش ملی نجات بافتهای تاریخی ایران
همراه با: دکتر شیوا آراسته
ـ مدرس دانشگاه، معمار و شهرساز
تاریخ گزارش: ۸ بهمن ماه ۱۴۰۲
تاریخ انتشار: ۲۷ اسفند ماه ۱۴۰۲
اوایل بهمن ماه ۱۴۰۲ بود که خانم دکتر شیوا آراسته (معمار و شهرساز) به من اطلاع داد که بناهای تاریخی در حریم تئاتر شهر توسط شهرداری تهران در حال تخریب است. بلافاصله با او و خبرنگاران روزنامه اطلاعات و پایگاه خبری نوین شهرساز هماهنگ کردم تا برای تهیه گزارش میدانی در محل تخریب حضور پیدا کنیم. صبح هشتم بهمن ماه با حضور در محل، در حالی که تخریب با سرعت در حال انجام بود، اقدام به تهیه گزارش کردیم. آنچه می دانستیم این بود که یک بنای تاریخی با عنوان “عمارت و باغ خیابان صبا” که در سال ۱۳۸۲ به ثبت ملی رسیده بود، و نیز تعدادی بنای تاریخی واجد ارزش تخریب شده است. عصر همان روز با یکی از کارشناسان معاونت حفظ و احیای بناها، محوطه ها و بافتهای تاریخی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تماس گرفتم و او را در جریان این تخریب گذاشتم. او گفت محدوده ای که اکنون در حال تخریب است بنای ثبت ملی باغ و عمارت خیابان صبا نیست و چند بنای واجد ارزش است. و بنا و باغ ثبت ملی در پشت این بناهاست و تخریب نشده است. پس از پایان تماس بلافاصله از طریق نرم افزار گوگل ارث محدوده تخریب را بررسی کردم و از طریق قابلیت عکس های هوایی گذشته نرم افزار، متوجه یک فاجعه بزرگ شدم. بر طبق عکس های هوایی ۲۰ سال اخیر، عمارت و باغ خیابان صبا که در سال ۱۳۸۲ به ثبت ملی رسیده بود، پنج سال بعد در سال ۱۳۸۷ در زمان شهرداری محمدباقر قالیباف و ریاست اسفندیار رحیم مشائی بر سازمان میراث فرهنگی کاملا تخریب شده و در سال ۱۳۹۲ در زمین عمارت، ساختمان آتش نشانی و در زمین باغ، میدان میوه و تره بار توسط شهرداری تهران احداث شده است. و چهار حیاط و چندین عمارت واجد ارزش نیز از دو سال پیش به صورت مقطعی و چراغ خاموش تخریب شده است. و اکنون تخریب حیاط سوم و چهارم و عمارت های با ارزش آن به صورت آشکار در حال انجام است. مجددا با کارشناس وزارت میراث تماس گرفتم و آنچه در این ۱۵ سال اتفاق افتاده بود را بر طبق عکس های هوایی برای او شرح دادم. کاملا تعجب کرده بود و اعلام کرد میراث فرهنگی تاکنون متوجه تخریب این بنا و باغ ثبت ملی نشده بود. و نیز گفت بناهایی که در حال حاضر تخریب شده نیز واجد ارزش بوده و در نقشه حریم و عرصه مصوب تئاتر شهر که سال ۱۴۰۱ مصوب و ابلاغ شده نیز آمده و بر عدم تخریب آنها تصریح شده است. او گفت با میراث فرهنگی استان تهران تماس گرفته و یگان حفاظت میراث فرهنگی برای جلوگیری از تخریب بیشتر به محل اعزام شده است. هرچند در روزهای بعد که به این محدوده مراجعه کردم دیدم مابقی عمارت حیاط سوم نیز تخریب شده و توقفی در تخریب اتفاق نیفتاده است. اکنون از این بلوک شهری تاریخی ارزشمند که یک عمارت و باغ ثبت ملی و چهار حیاط و هفت عمارت واجد ارزش تاریخی در آن قرار داشته، تنها یک عمارت واجد ارزش باقی مانده و مابقی بلوک توسط شهرداری تهران با خاک یکسان شده است. با بررسی سامانه تهران من، مشخص شد در زمین تخریب های جدید که با تجمیع چهار پلاک، به هم پیوسته شده، در سال ۱۳۹۲ مجوز تخریب و نوسازی بنائی ۱۳ طبقه و در سال ۱۴۰۰ مجددا مجوز بنائی ۸ طبقه داده شده است. با این اوصاف به نظر قرار است پس از تخریب کامل همه ساختمان های تاریخی و واجد ارزش این بلوک شهری، بنائی بلند مرتبه در حریم مصوب تئاتر شهر سر از خاک در بیاورد. تخلفی آشکار و نهان از شهرداری تهران در طول دو دهه گذشته که با تخریب بناهای ثبت ملی و واجد ارزش همراه بوده و همه جوانب آن اکنون برای رسانه ها، افکار عمومی و مسئولین امر روشن و مشخص شده است. و با این حال هیچ اقدام جدی برای برخورد با تخریب گران آثار تاریخی و جلوگیری از تخریب بیشتر این محدوده انجام نشده است.
این گزارش میدانی را می توانید در این ویدئو مشاهده نمائید:
