چکیده: محلّه های شهری در گذشته بستر شکل گیری مراکزی در دل خود به عنوان مکانهایی واجد هویّت و معنا بوده که از توانایی بالایی برای برقراری تعامل بین انسان با محیط و انسان با انسان برخوردار بودند. حال آ نکه امروزه به تبعیت از الگوی شهرسازی غربی و نیز به کارگیری گونه های فاقد معنا در ایجاد محلّه ها منجر به نادیده گیری هویّت و همچنین کنار گذاشتن اصول مکان سازی شده است. حس مکان به عنوان یکی از مهمترین متغیرهای کیفی محیطها و محلهّ های شهری، ارتباطی بین انسان و مکان است و باعث دادن شخصیت و هویتّ به مکان می شود، توجّه به این مفهوم در محلات مسکونی جدید بدون سابقه تاریخیِ معطوف به فراهم آوردن کیفیات متعدّدی هم چون هویتّ، سرزندگی، خاطره انگیزی، ایجاد حس تعلق، دلبستگی مکانی و غیره است. امروزه توجّه نکردن به ایجاد فضاهایی برای مردم در عرصه های عمومی محلّه های جدید که واجد حس مکان و پیوند با گذشته باشد، موجب بی هویّتی، کاهش حس تعلق ساکنان به محل سکونت و پایین بودن میزان تعاملات اجتماعی و به دنبال آن انواع آسیب های اجتماعی گردیده است.
هدف این پژوهش بررسی مفهوم حس مکان در مراکز محلهّ های تاریخی و معاصر و شناسایی عوامل مؤثر بر ایجاد و ارتقای آن در این محیط ها است. برای این منظور، دو نمونه از مرکز محلهّ های شهر یزد، یکی در بافت تاریخی و دیگری در بافت جدید شهر انتخاب و موردمطالعه قرار گرفتند. روش پژوهش همبستگی و از آزمون های آماری کولموگراف اسمیرنف، رگرسیون چندگانه و آزمون همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه و شدت و جهت رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته استفاده شده است. بر این اساس ده فرضیه تدوین و در نمونه های مطالعاتی مورد آزمون قرار گرفته اند. مطابق با نتایج به دست آمده متغيرهای هویّت در محلّه تاریخی و کیفیت های فضایی در محلّه جدید بالاترین میزان همبستگی را با میزان حس مکان در مراکز محلهّ ها دارند.
واژگان کلیدی: مرکز محله، حس مکان، بافت تاریخی، بافت جدید، شهر یزد.
تاریخ دریافت: ۹۵/۰۶/۱۴ تاریخ پذیرش: ۹۵/۱۲/۲۵
تعداد صفحات:۱۲صفحه
محل انتشار:فصلنامه علمي پژوهشي شهر ایرانی اسلامی سال هفتم شماره بیست و ششم زمستان ۱۳۹۵
فایل PDF مقاله ارزیابی و سنجش عوامل مؤثر بر ایجاد حس مکان در مراکز محلهّ های شهری مطالعه موردی: مراکز محلّه های شیخداد و شهرک دانشگاه در شهر یزد به صورت رایگان از طریق لینک زیر از سایت نوین شهرساز می توانید دانلود نمایید.
