با توجه به پیشرفت‌های پزشکی، کاهش مرگ و میر و همچنین کاهش آمار زاد و ولد در جوامع، بالا رفتن جمعیت سالمندان حقیقتی نزدیک می‌باشد. لذا می‌بایست برای مواجهه با رشد جمعیت در این قشر، آمادگی و برنامه‌ریزی دقیقی در جوانب مختلف منظور شود. فضای معماری و شهرسازی یکی از مهمترین عناصر در ارتباط با زندگی سالمند می‌باشد. حضور سالمند در خانه و جامعه مستلزم جوابگویی اولیه به نیازهای وی می‌باشد. این پاسخگویی می‌بایست شامل در نظر گرفتن محدودیت‌های جسمی و شرایط روحی این عزیزان باشد. برای حداکثر بهره‌مندی سالمند از خدمات و جامعه، باید زندگی سالمندان و روحیات آنان به دقت تجزیه و تحلیل گردد. شرایط جسمی و روحی سالمند، نیازها و ویژگی‌های این دوران از جمله فاکتورهایی می‌باشد که رسیدن به این منظور را میسر می‌سازد. ‌توجه به نیازهای انسان در هر دوره سلامت فرد، در نتیجه اجتماع را موجب می‌شود. یکی از اقشار محتاج حمایت در جامعه سالمندان می‌باشند. در معماری نه تنها باید اصول و استانداردهای خاص برای این قشر تبیین، تثبیت و رعایت شود، بلکه می‌بایست الگوی فضایی مختص به این افراد را تعریف نمود. خانه سالمندان اولین و ساده‌ترین راهی است که می‌توان در نظر گرفت. اما به دلیل فاصلۀ ویژگی‌های اولیه این فضا از الگوی زندگی عادی سالمند و همچنین قبول این حقیقت که باعث افزایش افسردگی‌های خاص این دوران می‌باشد، دهکده سالمندی الگوی دیگری است که برای زندگی سالمندان در غرب ارائه و اجرا گردیده است. در این الگو، مسکن‌هایی برای سالمندان طراحی شده است که سالمندان می‌توانند به تنهایی یا همراه با خانواده‌شان در آن زندگی ‌کنند. خدمات اولیه و مورد نیاز سالمند در مجاورت و همسایگی مسکن سالمندان موجود می‌باشد. اما با توجه به ویژگی‌ها و روحیات این قشر، تعریف الگویی که سالمند را در کنار حفظ زندگی عادی، در خانه امیدها و خاطراتش، در نیازهای روحی و جسمی ایشان مرتفع سازد، ضروری می‌باشد. لذا نیاز به الگویی که فضای جدیدی منطبق بر شرایط روحی و جسمی سالمند را تعریف کند و بتواند جایگزین شیوه‌های قبلی در جهت ارتقاء روحیه سالمند شود ضروری می‌باشد. برای پاسخگویی به این نیاز راه‌حل‌های گوناگونی در جهان غرب پیشنهاد گردیده، که در ایران مورد استفاده قرار نگردیده است و به جای آن اقامتگاه‌های روزانه را می‌توان تعریف کرد که این فضا به عنوان فراغتگاه روزانه سالمندان استفاده شود و نه‌ تنها شامل پاسخگویی به نیازهای این افراد باشد، بلکه در ایجاد حس مفید بودن، افزایش امید به زندگی و ارتقاء روحیه سالمند اثرگذار خواهد بود. سالمند در استفاده از این مکان از اختیار برخوردار است و نیازهایی همچون فضاهای مناسب برای ورزش و تفریح سالمند، هم‌صحبتی با هم سن و سالان، حفظ عزت‌نفس ایشان و ایجاد شرایطی برای خود استقلالی در حین گذراندن اوقات فراغت، آموزش هنرها و تکنیک‌های مورد نیاز در زندگی سالمندی، مشاوره و … را دارا می‌باشد. فایل کامل این مقاله به صورت رایگان قابل دانلود است.